Patronat Narodowy Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Andrzeja Dudy   w Stulecie Odzyskania Niepodległości.

   W roku Narodowych Obchodów Stulecia Odzyskania Niepodległości składam serdeczne podziękowania Związkowi Zawodowemu Kolejarzy Małopolski, organizatorowi obchodów 100.Rocznicy powstania Związków Zawodowych Kolejarzy w Polsce.

   Państwa inicjatywa przypomina o początkach kształtowania się kolejarskiego ruchu związkowego i o zaangażowaniu kolejarzy w walkę o niepodległość i suwerenność naszej Ojczyzny.

   Życzę Państwu wszelkiej pomyślności oraz dalszej owocnej pracy na rzecz rozwoju polskiego kolejnictwa.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

Andrzej Duda

Warszawa, 10 stycznia 2018

     Dzieje polskich kolei liczące już ponad 170 lat były równie burzliwe, jak dzieje naszego kraju i narodu. Ponad połowa tego okresu, od czasu budowy pierwszych linii aż do 1918 roku, upłynęła w warunkach niewoli i podziału Polski na trzy zabory. W każdym z nich sieć kolejowa tworzyła się odrębnie, w nierównomiernym tempie i pod wpływem gospodarczych bądź strategicznych interesów mocarstw zaborczych. Z tych trzech niepowiązanych ze sobą układów Polska niepodległa musiała zbudować spójny, jednolity system komunikacyjny.

     Zbudowała, jednak obie wojny światowe, podczas których główny front działań kilkakrotnie przetaczał się przez ziemie Polski, zadały naszym kolejom niezwykle dotkliwe straty dziesiątkując kadrę i obracając w ruinę dorobek wielu lat pracy. Dwa razy nasz kraj musiał ponieść olbrzymi ciężar odbudowy transportu kolejowego ze zniszczeń wojennych. Było to przedsięwzięcie dokonane ofiarnymi rękami polskich kolejarzy i budowniczych.

     W listopadzie 1918 roku, z chwilą odzyskania przez Polskę niepodległości, kolejarze niezwłocznie przystąpili do ratowania kolejowego mienia i uruchamiania pociągów. Zaczęto także myśleć o jak najszybszym stworzeniu organizacji, która w nowej rzeczywistości przejęłaby na siebie trud rozwiązywania problemów pracowniczych w całej Polsce. I tak, 16 grudnia 1918 roku, powstał Związek Zawodowy Pracowników Kolejowych Rzeczypospolitej Polskiej. Pierwsze rozmowy między przywódcami związków na temat założeń przyszłej ogólnopolskiej organizacji kolejowej odbyły się pod koniec października 1918 roku w ówczesnej Parowozowni Kraków i Płaszów. Których efektem było spotkanie w dniu 5 grudnia 1918 roku, tu w Krakowie, gdzie podjęto decyzję o zwołaniu Zjazdu w Warszawie. Już wtedy zarysowały się sprzeczności, które kazały pesymistycznie ocenić możliwości utworzenia wspólnego dla wszystkich kolejarzy związku. To jednak nie przyczyniło się do rezygnacji z powziętego przedsięwzięcia.

     16 grudnia 1918 roku został zwołany do Warszawy pierwszy ogólnopolski Zjazd Kolejarzy, na którym powołano do życia największy wówczas ogólnopolski związek zawodowy – Związek Zawodowy Pracowników Kolejowych Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z założeniami statutowymi miała to być jednolita organizacja zrzeszająca kolejarzy z całej Polski. Zanim doszło do utworzenia związku, określanego później popularnym skrótem ZZK, działały w byłych zaborach Polski organizacje zawodowe o różnym zasięgu wpływów i o różnych orientacjach politycznych. ZZK, zgodnie ze swymi założeniami statutowymi, był organizacją bezpartyjną, a jego członkami mogli być kolejarze niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy, wykształcenia i swych przekonań politycznych.

     Statut Związku Zawodowego Pracowników Kolejowych RP określał go, jako stowarzyszenie zawodowe, bezpartyjne, oparte na zasadach demokratycznych i zrzeszające wszystkich kolejarzy w Polsce. Z charakteru związku wynikały jego zadania: obrona interesów zawodowych i ekonomicznych czy też niesienie pomocy materialnej i moralnej wszystkim członkom.

     Szczególnie wybuch drugiej wojny światowej postawił przed Związkiem Zawodowym Kolejarzy nowe problemy i wyzwania. Okupant zawiesił działalność wszelkich polskich organizacji społecznych i zawodowych, dlatego też wiele z nich od razu rozpoczęło konspiracyjną działalność. Uczynił to również Związek Zawodowy Kolejarzy, który w latach 1939 – 45 potajemnie prowadził na szeroką skalę samopomoc związkową. Obejmowała ona wszystkich potrzebujących kolejarzy i ich rodziny bez względu na ich przedwojenną przynależność związkową.

     W latach okupacji hitlerowskiej niemal wszyscy pracownicy PKP zostali włączeni w system transportu kolejowego okupanta, stanowiący źródło stałego ich utrzymania. Praca ta pozwalała na swobodne poruszanie się po dużych obszarach kraju objętych okupacją niemiecką. Stwarzało to możliwość dorobienia sobie na nielegalnym handlu żywnością, dzięki czemu sytuacja materialna kolejarzy była stosunkowo dobra. Przede wszystkim jednak swoboda ta była wykorzystywana do prowadzenia lub wspomagania działalności konspiracyjnej wszystkich podziemnych ugrupowań Walczącej Polski.

     Po wyzwoleniu wschodnich ziem Polski w lipcu i sierpniu 1944 roku Związek Zawodowy Kolejarzy rozpoczął legalną działalność organizacyjną. W czasach Polski Ludowej funkcjonował nieprzerwanie aż do października 1980 roku Stan wojenny wprowadzony 13 grudnia 1981 roku, przerwał na prawie dwa lata aktywność związkową. Później stopniowo i z trudem odbudowywano związkowe struktury. W kwietniu 1984 roku powołano do życia Federację ZZP PKP, którą tworzy 8 Rad Okręgowych w Polsce. Na naszym terenie jest to Związek Zawodowy Kolejarzy Małopolski w Krakowie.

     Związek Zawodowy Kolejarzy Małopolski jest członkiem Federacji Związków Zawodowych Kolejarzy, która reprezentuje interesy kolejarzy związkowców wobec Zarządów Spółek działających w sektorze transportu. Poprzez przynależność Federacji ZZK do Forum Związków Zawodowych jest uczestnikiem dialogu społecznego z Rządem i Parlamentem RP. Związek Zawodowy Kolejarzy Małopolski zrzesza Międzyzakładowe i Zakładowe organizacje związkowe działające w Spółkach i Zakładach pracy na terenie Małopolski i Podkarpacia, które posiadają uprawnienia określone w ustawie o związkach zawodowych, oraz Statucie ZZK Małopolski. Związek Zawodowy Kolejarzy Małopolski jest spadkobiercą tej wspanialej i jakże burzliwej historii ruchu związkowego na Polskich Kolejach.